Web Tasarımı Ne Amaçla Yapılır?

Bu doküman; profesyonel anlamda web sitesi hazırlayarak, paylaşımlarını internet ortamında ziyaretçilere sunaların bu çabalarının arkasında yatan nedeni incelemekte, bu amaca erişmek için izlenebilecek metodu kavramsal olarak ele almaktadır.

Elektronik ortamda; fikirlerin, duyguların ve birikimin paylaşılması nerede ise tüm dünyayı sınır tanımaksızın birbirine bağlayan internet ile gerçekleşmiştir. Web siteleri oluşturularak, elektronik ortamda paylaşıma katılımının temel nedenleri sitenin yapım amacının amatör veya profesyonel olmasına dayanmaktadır.

Profesyonel nedenleri (kelimenin ifade ettiği anlam ile), “doğrudan para kazanmak ya da muhtemel para kazanma fırsatlarının oluşmasına imkan tanımak” tanımı içinde ele alabiliriz. Bu tanımın beraberinde getirmiş olduğu açık ve gizli göndermeler, web sitesi yapma işinin esasen piyasaya satılmak üzere bir ürün sunmaktan farklı olmadığını göstermektedir. Tüketim ürünlerinde olduğu gibi çeşitli aşamaları içeren ve bilimsel bir disiplin (bilgisayar mühendisliği) tarafından detayı ile ele alınan bu süreç bir üretim faaliyetidir.

Profesyonel amaçlı web sitesinin esas amacı “para kazanmak” tır.

Bu hedef:
•topluluk oluşturma,
•kurumsal itibarın artırılması,
•ticari bir ürünün tanıtılması,
•muhtemel müşterilerin firma hakkında bilgilendirilmesi,
•dış reklamların yayınlanması,
•elektronik ticaret gerçekleştirme,
•elektronik iş yapma (online hizmetlerin sunulması) gibi araç barındırır.

Amaca yönelik enstrümanı (aracı) belirlemek ve kullanmak
Para kazanma amacı ile güden bir sitenin tasarımında her şeyden önce enstrüman belirlenmelidir. Enstrüman amaca giderken kullandığımız kaynaktır. Para kazanmak gibi gayet geniş fakat bir o kadar da rekabete açık bir hedefimiz olunca kullandığımız enstrümanların etkinliği ve birbirleri ile etkileşimi önem taşımaktadır.

Enstrümanın etkinliği:
•Sitenin adreslenmesine,
•Enstrümanın cazibesine,
•Enstrümanın fonksiyonelliğine bağlıdır.
Siteni adreslenmesi, site içerisinde kullandığınız enstrüman veya enstrümanların site ile görsel ve metinsel ilişkisinin arama motorlarınca tespitedilmesi ve arama motorlarını kullanan ziyaretçilerin siteyi bulmasıdır. Arama motorları henüz insanlar kadar etkin bir algoritma ile ilişkiselliği araştırmamaktadır. Fakat bu konuda sunulan ve arama motorlarına uygun içeriğin optimizasyonunu konu edinen yerli ve yabancı bir çok kaynak size bu konuda yol gösterecektir.

Enstrümanın cazibesi, ziyaretçileri size para kazandırmasını öngördüğünüz sonuca itecektir. Psikolojiyi dayanak alan iletişim (disiplini) cazibeyi detaylı olarak incelenmektedir. Ancak cazibe sadece görsel ögelerin doğru ve yerinde kullanımı ile değil, aynı zamanda ziyaretçinizin ilgi alanında yer alan mevzu ile siteniz arasında ciddi, tutarlı, anlamlı ve güvenilir bir ilişki kurmanız ile de tanımlanmaktadır. Ne kadar görsel ögeler ile süslenmiş olursa olsun, özgün olmayan ve geçerli bir bilgi barındırmayan kopyala yapıştır içerik, okumaya değer değildir.

Enstrümanın fonsiyonelliği, sizi esas amacınıza –para kazanmak- yakın tutacak diğer kriterdir. Profesyonel bir site tasarlanırken site sahibinin bu siteden ne seviyede bir kazanç sağlayacağını bilmesi gerekir. Daha sonra eldeki analiz araçları, tecrübeler ve bu konuda yayınlanmış metinler kullanılarak, hangi enstrümanın size ne oranda para kazandırabileceği belirlenmelidir. Yaygın kullanıma sahip bir forum sitesinde dış reklamları yayınlamak daha anlamlı olabilirken, aradığını bilen fakat sınırlı kullanıcı için ücretli ya da abonelik esası ile çalışan içerik sitesi hazırlamak daha doğru olacaktır. Veya kurumsal itibarınız arttırmak amacını güttüğünüz bir sitede haklı müşterilerinizin ya da rakiplerinizin saldırısına açık bir forum ortamı oluşturmak doğru değerlendirilemez.

Enstrümanın etkinliği üzerine çalışmak –optimizasyon- çoğu zaman cazibesi üzerine çalışmaktan daha iyi (daha ucuz) sonuçlar doğurabilir. Dış reklamı kullanan bir sitede yayınlamış olduğumuz bir makaleyi tek sayfa yerine 4 sayfada sunmanız gösterim sayınızı 4’e katlayacaktır.


Amaca uygun diğer (ayıpçı) enstrümanlar

Amacın para kazanmak olduğu durumlarda elbette her aracın mübah olduğu çalışmalar (haksız rekabet, aldatma, toplu elektronik posta gönderimi, çapraz bağlantılar ve intihal) gerçekleştirilebilir. Fakat bu yöntem ve araçlar size sürdürülebilir bir kazanç sağlamayacaktır.

Örneğin toplu gönderilen elektronik postaların siteye dönüşü bir yurtdışı çalışmasında %2,6 olarak gösterilmektedir. Buna benzer olarak Türkiye’de yapılan ve kişiselleştirilen elektronik posta gönderiminde %7 geri dönüş sağlanmıştır. Yine de bu dönüşün doğrudan ticari yaygınlığa sahip bilinen elektronik ürünün alımını gerçekleştirme oranı 1/10.000 seviyelerindedir. Yani 1 adet ürün satabilmek için, kişiselleştirilmiş en az 70.000 elektronik posta göndermek gerekmektedir. Her bir posta adresini derlemek, toplamak, teyit etmek ve elektronik postayı kişiselleştirmek için 1 saniye harcadığınızda toplam 19,5 saatlik çalışmış olacaksınız ve bunun sonucunda sadece 1 satış gerçekleştirebileceksiniz.

Özetle, profesyonel web sitesi yaparken aldatıcı olarak tanımlayabileceğimiz bir uygulamanın amaca katkısını beklemek kendini kandırmaktır.


Müşteriye rağmen amacı korumak

Profesyonel bir site yaparken karşılaşabileceğiniz bir diğer sorun ise müşteridir. İşini bilen bir yatırımcı için web sitesinin amacına hizmet etmesi -para kazandırması- yeterlidir. Fakat tasarım şirketleri her zaman için işini bilen biri ile çalışmak şansına sahip değillerdir. Web sitesi sahibi olmak isteyen kişinin amacı da “para kazanmak” olmayabilir.

Belki de müşteri arkadaşları ile konuşacak bir mevzu oluşturmak, kız çocuğunun resmini koymak, bayan arkadaş bulmak için web sitesi yaptırıyordur. Böyle bir durumda müşterinin sınırlı zevk anlayışını yansıtan bir hilkat garibesi oluşturmaya zorlanırsınız. Ya da tecrübesizce davranarak müşterinizi Bilişim, Enformasyon Teknolojileri hakkında aydınlatma gayretine kapılır ve ayağınıza gelen müşterinizi ürkütür kaçırırsınız. Unutmamak gerekir ki aynı sorunu yaşayan sadece web sitesi yapanlar değildir.

Bu yazıyı okuduğunuz süre içerisinde Dünya’nın birçok restoranında şef aşçıdan saçma sapan bir malzeme kombinasyonunu kullanarak kerameti kendinden menkul bir tarif ile özel talepte bulunuluyor. Maddi bağımsızlığın sınırını (>$1M) aşan ve boş vaktinde yaşayabileceği zevklerin cazibesine kapılan birçok şef çoktan zevksiz müşterisinin başına kallavi bir küfürle eşliğinde şapkasını geçirerek lüks arabasına yollandı. Bunlardan daha az şanslı ve maalesef gelir bağımlılığı olan bir kısım aşçı ise daha tecrübesiz çalışana müşterinin zevksiz tarifini küfürler eşliğinde bir yiyeceğe benzetmesini söylemekte (Bu küçük hikaye bize zevksizliğin her halükarda çalışanları anaya bacıya saygısız bir yaşam biçimine ittiğini göstermektedir.).


“Amaç için …” ama kimler ile

Sistematik bir yaklaşım dahilinde profesyonel web sitesi tasarımı; bir den çok profesyonelin işe katıldığı amaca hizmet eden elektronik bir içerik bir bütünlüğünün hazırlandığı süreçtir. Profesyonel web tasarım ekibi iletişim ve bilişim alanındaki çeşitli disiplinlerde tecrübeye sahip tam, yarı veya iş bazlı çalışan kişilerden oluşur. Baş tasarımcı (lead desgigner), sanat yönetmeni (art director), uygulama geliştirici (web developer), grafiker (graphic artist), içerik yazarı pozisyonları –para kazanmak- amacına ulaşan siteler için etkili bir tasarım ekibidir. Ekibin yapacağı görevler, işe ait ön çalışmanın yapılması ile bir takvim dahilinde iş bölümü edilir. Fakat tam olarak müşterinin istemiş olduğu ürünü yapmış olsanız bile muhakkak çıtı pıtı bir pazarlamacıya, devam niteliğindeki işler için iş geliştiriciye, bütçemizi denkleştirmek için muhasebeciye, sözleşmeler için hukuki danışmana, eğlenceli vakitler için dost canlısı bir maskot köpeğe ve en önemlisi de tecrübeli bir yöneticiye ihtiyacımız vardır.